Een uitwisseling van Fersen oer Ierappels – Poems about Potatoes – Poeżiji dwar Patata

Gastblog door Janneke Spoelstra

In 2018 zijn Leeuwarden-Fryslân en de hoofdstad Valletta van Malta beide European Capital of Culture. Zoals de stad Ljouwert en de provincie Fryslân de kar van de Kulturele Haadstêd 2018 gezamenlijk trekken, zo betrekt op Malta ook Valletta het achterland erbij.

Een project waarin Fryslân en Malta vooruitlopend op 2018 alvast samenwerken, is het project Potatoes go Wild (of Poetry in Potato Bags zoals het op Malta bekendstaat). Hierbij worden jaarlijks Friese gedichten met Engelse vertaling samen met de pootaardappelen van onder andere het Bildt in het noorden van Fryslân naar Malta gestuurd – voor het eerst gebeurde dat in september 2014 – en in het voorjaar (vanaf 2015) worden Maltese gedichten ook met Engelse vertaling met de vroege Malta-aardappelen mee naar Fryslân verscheept. Dit zal zo worden voortgezet tot en met 2018. De aardappel dus als verbindende factor tussen zeer verschillende oorden in Europa.

Zicht op Valletta (foto: Janneke Spoelstra)

Een andere verbindende factor tussen Fryslân en Malta is dat de inwoners (Malta heeft ca. 423.000 inwoners) voor het merendeel tweetalig zijn. Zoals in Fryslân van huis uit Friestalige inwoners ook het Nederlands goed beheersen, zo spreken op Malta inwoners met Maltees als moedertaal ook vloeiend Engels.

In het kader van het aardappelproject waren dichter/muzikant Hein Jaap Hilarides en ondergetekende van woensdag 27 tot en met zaterdag 31 januari op Malta, op uitnodiging van de Nederlandse ambassade en in samenwerking met de Bildtse Aardappelweken en Kulturele Haadstêd 2018. Er waren enkele optredens waarbij we onze gedichten (en Hein Jaap ook liedjes) ten gehore brachten in het Fries en Bildts en/of in de Engelse vertaling.

       Hein Jaap Hilarides (foto: Wendy Kennedy)

Van Omrop Fryslân reisde Wendy Kennedy mee en van KH2018 Jelle Burggraaff. We waren gekoppeld aan de Maltese dichters Adrian Grima en Rita Saliba.

Na een diner ter kennismaking op de woensdagavond bij ambassadeur Joop Nijssen en zijn medewerkers, gingen we de volgende dag op bezoek bij aardappelteler Michael Caruana, een jonge, enthousiaste aardappelteler in het dorpje Qrendi, aan de zuidwestkant van het eiland. Enkele jaren geleden stal hij de show in een filmpje over de aardappelsector op Malta.

De burgemeester van Qrendi verwelkomde ons in zijn tuin met sinaasappels en mandarijnen. Met een derde Maltese dichter, Antoine Cassar, liepen we naar de zee en de Blue Grotto en zagen we het eilandje Filfla liggen, waar Boudewijn Büch in 1988 enkele minuten heeft rondgelopen.

Voor het optreden in de residentie van de Nederlandse ambassadeur op de donderdagavond was ook de ambassadeur van Ierland uitgenodigd, die enkele gedichten van Seamus Heaney bijdroeg.

Adrian Grima (foto: Wendy Kennedy)

Op de vrijdagavond in the Malta Society of Arts, in Valletta, droegen tevens enkele andere Maltese dichters een gedicht over aardappelen voor.

Rita Saliba (foto: Wendy Kennedy)

We bezochten daarnaast de basisschool in Qrendi, waar we met de kinderen in gesprek konden over de aardappel en alles wat ermee samenhangt. Op de vraag waaraan ze dachten bij ‘aardappel’ kwam onder andere ‘potato ice cream’ bovendrijven, in Fryslân een onbekend begrip en in Nederland een zeldzaamheid. En ze konden zich niet goed voorstellen dat het ’s winters in Nederland gewoon te koud is om aardappelen te telen. Het betrekken van scholen op Malta en in Fryslân bij dit project, waarin landbouw en cultuur elkaar ontmoeten, is een wezenlijk onderdeel van het geheel. Zo zijn er al van verschillende scholen gedichten over en weer verstuurd.

Schoolklas in Qrendi met Adrian Grima en Janneke Spoelstra (foto: Joop Nijssen)

Het waren interessante en inspirerende dagen die vragen om een voortzetting van de opgebouwde contacten met onder anderen de Maltese dichters. We hopen ze over niet al te lange tijd bij een tegenbezoek aan Leeuwarden-Fryslân terug te zien.